De veelzijdige voordelen van retentiedaken

Bij een stortbui bestaat het gevaar dat de riolering overbelast geraakt. Een retentiedak is het ideale middel om daar een mouw aan te passen. Daar komt nog bij dat het opgevangen water gebruikt kan worden als watervoorziening in een gebouw.

Bij retentiedaken wordt een bepaalde hoeveelheid hemelwater tijdelijk of permanent gebufferd of opgeslagen en wordt bijgevolg in eerste instantie op het dak ‘teruggehouden’ – vandaar de naam retentie. Dit waterreservoir kan dan ingezet worden voor verschillende toepassingen, zoals de irrigatie van het bovenliggende groendak en diens planten, of voor de watervoorziening voor de toiletten in het gebouw, eventueel na filtering of een extra behandeling. Het retentiewater kan ook gecontroleerd doorstromen naar de riolering.

Water opvangen

De opvang van het water gebeurt door de beplanting en het substraat, waarbij die laatste al heel wat zal opnemen en vasthouden. Indien een ‘filtersubstraat’ gebruikt wordt, gebeurt hier al een eerste filtering van het regenwater. Afhankelijk van het gebruik van het water kunnen er bijkomend nog filteringen gebeuren.

Gecontroleerde afvoer

Een van de voornaamste functies van een retentiedak is de gecontroleerde afvoer van het hemelwater. Je vangt een piekbelasting op bij een stortbui en door de gecontroleerde afvoer zorg je voor voldoende opslagcapaciteit in geval van een nieuwe stortbui. Die afvoer kan op een statische of dynamische manier verlopen.

Bij statische afvoer laat je je leiden door fysica en de natuur, met bijvoorbeeld verdamping en opname door vegetatie, of door kleine openingen in de zijwand van een verhoogde afvoerpijp, waarlangs het water dan vertraagd wegstroomt. Die fungeert dan eigenlijk als overloopsysteem, waarbij al het opgevangen water dat boven een bepaald peil komt, afgevoerd wordt. Dat kan dan aan een normale afvoersnelheid of, via een afvoerregelaar, aan een bepaald debiet.

Bij dynamische (of datagestuurde) afvoer ga je je dak ‘slim’ maken via sensoren en de koppeling aan een weersvoorspellingsapplicatie. Zo ga je je waterbeheer slim laten afhangen van de weersverwachtingen. Concreet gaat het systeem controleren of er bij een verwachte stortbui nog voldoende plaats is in de kratten om het ‘nieuwe’ water op te vangen. Indien wel blijven de kleppen van de afvoer gewoon dicht. Indien niet worden die afvoerkleppen geopend en wordt het water gecontroleerd geloosd.
Mocht er alsnog meer water vallen dan voorzien, dan is er nog steeds een overloopsysteem om het overtollige water af te voeren naar ofwel de riolering ofwel een tweede opvangtank (eventueel ondergronds).
Dergelijke systemen zijn intussen reeds op de markt, al zijn ze nog niet de standaard.

Een van de voornaamste functies van een retentiedak is
de gecontroleerde afvoer van het hemelwater

Blauw dak, groendak, retentiedak

De termen blauw dak, groendak en retentiedak kun je al snel door elkaar halen; ze hebben een grote overlap bij elkaar maar zijn niettemin geen synoniemen. Zo is een groendak eigenlijk niets meer dan een dak waar vegetatie op geplant wordt en groeit.
Daar waar de primaire, ‘nauwe’ functie van een retentiedak draait rond de ontlasting van het rioolstelsel, gaat een blauw dak een stap verder door het opgevangen hemelwater zolang mogelijk te houden – of om het gewoon niet meer naar de riolering af te voeren. Het hemelwater vang je dan op in retentiekratten of – in uitzonderlijke gevallen – een ‘regentuin’, waar het water als een soort vijver op het dak blijft.

Een groendak staat gekend als een plat dak dat zo gebouwd is, dat het begroeid kan worden met planten en waar er onder die planten een buffervolume voorzien is van minimaal 35 l/m².

In navolging daarop kunnen we een blauw dak bestempelen als een waterdak zonder vegetatie. Beschikt datzelfde dak bijgevolg wél over vegetatie – en dus ook over retentie –, dan kunnen we met wat dichterlijke vrijheid spreken van een blauwgroen dak.

Met dank aan IKO, Optigrün en ProBitumen