De heropbouw van Lantmännen Unibake Londerzeel

Ook prijswinnend 'pioniersbedrijf' springt om technisch geschoold personeel

Nadat Lantmännen Unibake Londerzeel in januari voor de tweede keer werd gelauwerd met de prestigieuze award Factory of the Future, viel de industriële bakkerij twee maanden later op de maintenancebeurs in Antwerpen opnieuw in de prijzen. Daar werd het bedrijf door het publiek van maintenancemanagers verkozen tot ‘Technisch Team van het jaar’. De succesvolle start van 2025 is extra betekenisvol voor het team van Lantmännen Unibake Londerzeel: precies 10 jaar geleden legde een brand de fabriek volledig in de as. Hoe is het bedrijf erin geslaagd om zichzelf succesvol te herlanceren? 

De machinale successen

In de Londerzeelse vestiging van de industriële bakkerij Lantmännen Unibake torent een opvallend stoplicht uit boven een van de vele imposante machines. Het stoplicht brandt deze doordeweekse middag op groen – een goed teken, begint Christophe Laureys, sitemanager Londerzeel bij de Zweedse bakkerijgroep, zijn uitleg tijdens een rondleiding in de fabriek.  

"In dit stadium komt het brooddeeg na een kleine voorrijs op de bakplaat terecht, en wordt ook de lengte van het eindproduct bepaald. Die moet juist zijn, want dat verwacht de klant van een baguette", zegt Laureys. "Elk individueel stuk dat de meting passeert, controleren we aan de hand van SPC-instrumenten. Als de specificaties volgens onze kennis en ervaring juist zijn, kleurt het licht groen. Oranje of rood is het signaal voor de operator om in te grijpen en te voorkomen dat de baguettes te lang of te kort worden, en daarmee dus onverkoopbaar."

Stuk voor stuk loopt de sitemanager in de grotendeels geautomatiseerde fabriek de machinale successen van de industriële bakkerij af. Die zijn er genoeg. Neem bijvoorbeeld ‘de puff’, een machine die volledig op maat van de bakkerij is gemaakt en zijn naam dankt aan precies datgene wat ze doet: perslucht blazen op het deeg om de kwaliteit ervan te meten. Binnen een bepaalde tijd moet het ingedeukte deeg terug omhoog komen om goed genoeg te worden bevonden voor de volgende stap in de productie.

Laureys: "Een artisanale bakker voelt aan gerezen deeg en weet uit ervaring of het deeg goed is of niet. Dat is in zo’n groot industrieel proces niet mogelijk. Als de machine aangeeft dat de waarden buiten de door ons ingestelde grenzen vallen, kunnen we ingrijpen en bijsturen. We willen de metingen zo vroeg mogelijk in het proces doen. Op deze manier verliezen we zo min mogelijk tijd en energie in het kader van duurzaamheid en kostenbesparing."

Bekroning van het succes

De vergevorderde automatisering levert de industriële bakkerij niet alleen maar liefst 100 ton gefabriceerd diepgevroren brood per dag op, maar droeg dit jaar ook al bij aan de uitbreiding van de prijzenkast in het Londerzeelse filiaal. In januari werd het bedrijf door Agoria en Flanders’ Food bekroond tot Factory of the Future, een prestigieuze prijs die staat voor uitmuntende prestaties op het gebied van zaken als automatisering, innovatie en verduurzaming. Een winnend bedrijf moet volgens een jury van experts op maar liefst zeven van dit soort terreinen uitblinken.

Het bedrijf
Lantmännen is een coöperatieve van 17.000 Zweedse landbouwers. Het bedrijf is onderverdeeld in verschillende divisies, waaronder Voeding waar Lantmännen Unibake deel van uitmaakt. Met zo’n 30 industriële bakkerijen in 13 landen verspreid over de wereld en 6.000 medewerkers is Lantmännen Unibake een van de grote bakkerijgroepen van Europa. In België telt de firma zo’n 400 medewerkers in Moeskroen (viennoiserie) en Londerzeel (broodbakkerij en kantoren). Van daaruit vertrekt een breed assortiment diepgevroren bake-offproducten – van baguettes, hamburgerbuns en sandwiches tot croissants en chocoladebroodjes – naar b2b-klanten in de foodservice- en retailsector.

Zo timmert het Londerzeelse bakkerijbedrijf stevig aan de weg, maar het succes is bepaald niet komen aanwaaien. Nog maar tien jaar geleden, in juni 2015, sloeg het noodlot toe toen de productie-eenheid werd getroffen door een brand en in rook opging. Een traumatische ervaring voor de medewerkers. Daarnaast moest het bedrijf vanaf nul worden heropgebouwd. Inkomsten vielen stil en klanten vertrokken.

Na de brand

Hoe dramatisch ook, de situatie bood ook kansen. Zo investeerde Lantmännen Unibake tientallen miljoen euro’s in een nieuwe ‘state-of-the-art’ productielocatie, met een op maat gemaakt hypermodern machinepark. Waar het bedrijf voorheen louter baguettes fabriceerde, voegde de industriële bakkerij in het nieuwe pand de rustieke tak toe aan het assortiment.

In de nieuwe fabriek werd van meet af aan ingezet op duurzaamheid – een belangrijke pijler in de strategie van de Scandinavische bakkerijgroep. Zo is Lantmännen Unibake aangesloten bij het Science Based Targets Initiative, een organisatie die bedrijven helpt om te verduurzamen.

Op weg naar het ultieme doel van klimaatneutraliteit wist de Londerzeelse vestiging de CO₂-uitstoot de laatste jaren met de helft te reduceren. De productielocatie is bijvoorbeeld voorzien van zonnepanelen en warmtepompen, maar ook van innovatieve energietechnologieën zoals warmterecuperatie: warmte die vrijkomt in de koelinstallatie wordt opgeslagen om het gebouw te verwarmen.

Verduurzaming en innovatie

"Tijdens de bouw van de fabriek zijn de fundamenten gelegd om als bedrijf verder te evolueren. Waar we vandaag staan, had in het oude pand niet gekund", zegt sitemanager Laureys, inmiddels aanbeland in de Unibake Academy, de nieuwste toevoeging in het gebouw waar klanten en partners worden ontvangen en trainingen plaatsvinden. "We werken nu ook aan een Bakery Academy voor onze productiecollega’s. We zijn een beetje onze eigen universiteit aan het opzetten", lacht hij.  

De productielocatie is voorzien van innovatieve energietechnologieën zoals warmterecuperatie: warmte die vrijkomt in de koelinstallatie wordt opgeslagen om het gebouw te verwarmen

Lantmännen Unibake Londerzeel mag dan wel een prijswinnend bedrijf zijn; het vinden van geschikt personeel is ook hier een uitdaging. "We werken in een sterk geautomatiseerde omgeving, maar zullen altijd mensen nodig hebben", zegt Laureys. "Stel dat de temperatuur in de rijskast begint af te wijken, dan heb je iemand nodig om dat op te merken én adequaat in te grijpen. We zoeken een ander profiel dan vroeger – operatoren met meer technische vaardigheden en kennis. Die zijn zoals gekend helaas schaars."

Klanten komen geregeld langs in de Academy voor een kijkje in de keuken, en denken mee over innovaties. Om dezelfde reden zoekt Lantmännen Unibake actief de samenwerking op met universiteiten en andere instellingen die over waardevolle kennis beschikken.

Zo onderzoekt het bedrijf samen met partners hoe voedselverspilling kan verminderen en experimenteert men momenteel volop met de integratie van AI in de fabriek. De hang naar vernieuwing en verbetering past bij de pioniersrol die het bedrijf niet alleen zoekt, maar in de sector misschien ook een beetje wordt verwacht van de grootste industriële bakkerij in de regio.

‘Bottom-upcultuur’

Laureys: "De schaalgrootte van Lantmännen Unibake biedt natuurlijk voordelen, maar bovendien is er ook veel ruimte voor lokaal ondernemerschap. Autonomie past écht in de filosofie van Lantmännen Unibake. Dat is ook nodig in onze sector: smaakvoorkeuren verschillen regionaal en vestigingen passen zich aan lokale markten aan."

 Met zo’n 30 industriële bakkerijen in 13 landen verspreid over de wereld en 6.000 medewerkers is Lantmännen Unibake een van de grote bakkerijgroepen van Europa

De ‘bottom-upcultuur’ trekt het Londerzeelse bedrijf door op de werkvloer. Zelf initiatief nemen en verantwoordelijkheid nemen; daar is de werkwijze op gestoeld, vertelt de sitemanager. Mooie woorden, maar hoe bereik je een cultuur waarin personeel het heft in eigen handen neemt?

Laureys: "Daarvoor hebben we een duidelijke structuur ontwikkeld die collega’s helpt om problemen tijdens hun dienst stap voor stap zelf op te lossen, en alleen wanneer nodig hulp in te schakelen. Pas als een probleem te groot of complex is om tijdens de shift op te lossen, escaleren we het naar een hoger niveau. Daar wordt bekeken wat de structurele of grotere oorzaken zijn en wie het probleem verder kan oppakken. Op deze manier kunnen collega’s zich blijven ontwikkelen. Mensen snakken vandaag naar zelfstandigheid."

Technisch team van het jaar

Lantmännen Unibake Londerzeel won afgelopen maart ook de publieksprijs op het BEMAS-event ‘Technisch Team van het Jaar 2025’ dankzij een case over het wegwerken van achterstallig onderhoud. Een heel ander soort prijs dan Factory of the Future, maar het was geen toeval dat de firma ze vrijwel tegelijkertijd in ontvangst mocht nemen, concludeert maintenancemanager Jasper Stegen. De bedrijfscultuur was volgens Stegen ook hier van doorslaggevend belang. 

“We zaten met een achterstand van 600 uur met een relatief kleine technische equipe, terwijl ook het onderhoud van het lopende jaar moest worden weggewerkt – geen evidentie. We wisten dat het anders moest en hebben een aantal strategische keuzes gemaakt. Het lijkt misschien banaal, maar we zijn begonnen met taken te herdefiniëren. Wie doet wat en wie krijgt welke verantwoordelijkheid? En hoe communiceren we met elkaar? Het creëren van een nieuwe structuur ging met vallen en opstaan. Cruciaal was dat we continu het vertrouwen kregen van het hoofdkantoor en de lokale collega’s om onze eigen ideeën door te zetten. Dat we uiteindelijk slaagden in onze missie, was echt een huzarenstukje."