Het gemak van waterontharders

Het water in onze leidingen bevat te veel kalk en is dus hard. Dat kan zware gevolgen hebben voor leidingen, huishoudtoestellen en zelfs de verwarmingsinstallatie. In de regio’s van België waar hard water voorkomt, is een waterontharder dan ook onontbeerlijk. 

Wat is hard water?

Water bevat, zoals iedereen wel weet, van nature mineralen. Sommige van die mineralen kunnen kalkaanslag veroorzaken. Dit zijn de zogenoemde hardheidsmineralen, zoals calcium en magnesium. Hoe meer calcium en magnesium in het water, hoe harder. De hardheid wordt in België uitgedrukt in Franse graden (°fH). Eén Franse graad staat voor één gram kalk in het water per duizend liter. Vanaf we de kaap van acht Franse graden overschrijden, spreken we al van middelhard water. Vanaf zestien Franse graden hebben we te maken met hard water.

Het water dat afkomstig is van watermaatschappijen dient dan wel aan heel wat strenge wettelijke voorwaarden te voldoen, toch ligt de hardheid van het leidingwater tussen de 15 en 45 °fH. Hoe hard het water effectief is, hangt af van streek tot streek. Dat is afhankelijk van de geologische bodemlagen waardoor het water stroomt alvorens het wordt opgevangen. Hoe meer kalk deze bodem bevat, des te harder het water zal zijn. Om de hardheid te weten, kan deze makkelijk zelf getest worden, maar het kan ook worden nagevraagd bij de watermaatschappij.

gevolgen van hard water

Hard water biedt op zich geen problemen voor de gezondheid van de gebruiker. Op enkele andere vlakken kan het echter wel voor grote problemen zorgen. Als de calcium- en magnesiumionen in contact komen met zuurstof en/of temperatuur, gaan die kristalliseren en blijven kleven. Dit kan grote gevolgen hebben voor leidingen en kranen, maar ook voor de toestellen die hierop aangesloten zijn:

1. Warmwatertoestellen zien hun warmwaterproductie verminderen, waardoor dat extra duur wordt.
2. Kalksteen in de drinkwaterinstallatie zorgt voor verstoppingen.
3. Hogere kans op bacterievorming door vervuilde onregelmatige oppervlakten binnen de leidingen.
4. Meer kans op corrosie.
5. Aangesloten toestellen verstoppen sneller en gaan sneller stuk door de aanwezigheid van kalksteen.
6. Slecht werkende thermostatische kranen.
7. Dichtingen verharden en gaan sneller lekken.
8. Spoelsystemen verliezen hun spoelkracht.

 

Rol van de overheid

De laatste jaren is de behoefte van de bevolking op het vlak van waterhardheid enorm gewijzigd. Koffiezetapparaten en andere huishoudelijke installaties zijn helemaal vernieuwd, waardoor ze veel gevoeliger zijn. In 2012 besloot de overheid het water centraal te onharden, maar dat is nog niet genoeg. "Sinds enkele jaren is de overheid het water al voor een deel aan het ontharden. Het leidingwater bedraagt 30 tot 35 Franse graden. In de centrale onthardingscentra wordt het water verzacht tot 20 graden. Dit is al een verbetering, maar het is zeker geen ontharding", zegt Peter Houben, CEO van Watergenius. De hardheid die de overheid overlaat, moet nog steeds enkele graden naar beneden om deze huishoudelijke apparaten en de sanitaire leidingen niet aan te tasten. "Wat de overheid doet, is dus deelontharding en dat is zeker meegenomen. Zo kunnen kleinere apparaten worden aangeboden aan de consument. Het is dus fout om te denken dat de consument het water zelf niet meer moet ontharden."

 

De overheid onthardt het water deels, maar er moet zelf nog worden verzacht

Wanneer water ontharden?

Aangezien de overheid slechts een deel van het water verzacht en de gevolgen van hard water groot kunnen zijn, is het aangewezen om een waterontharder te laten installeren. Vanaf een hardheid van acht °fH is een waterverzachter al een nuttige investering. Ook de duurzaamheidsgedachte kan een belangrijke drijfveer zijn om een ontharder aan te schaffen. De consument dient geen flessen water meer aan te schaffen, vermits het kraantjeswater gefilterd en onthard is.

Technieken om water te behandelen

Er zijn verschillende technieken om water te behandelen, maar er is er slechts een die in staat is om het water effectief te verzachten, namelijk de ionenuitwisseling. Bij de andere apparaten blijft de hardheid na de behandeling ongewijzigd. Zij zijn dus niet echt een alternatief voor de ionenuitwisseling.

Ionenuitwisseling

Zoals het woord zelf aangeeft, worden calcium- en magnesiumionen uit het water gehaald en uiteindelijk weggespoeld. Als de hardheid van het water aan het begin van het toestel wordt opgemeten en die wordt vergeleken met de hardheid van het water als die het apparaat verlaat, zal er altijd een enorm verschil waarneembaar zijn.

Het voordeel is dat er geen kalksteen in de leidingen zal zitten en de consument dus niet moet vrezen voor de reeds genoemde problemen. Daar worden nog eens de voordelen van zacht water aan toegevoegd, wat bijvoorbeeld veel beter is voor huid en haar. Deze toestellen werken meestal op elektriciteit, al zijn er ook systemen die zonder stroom werken en gebruikmaken van de waterleidingdruk zelf.

Het nadeel van deze techniek is dat het apparaat veel zout en water verbruikt. Het zout moet af en toe worden bijgevuld en er is een afvoer en rioolaansluiting nodig. Het spoelwater moet immers onmiddellijk na de regeneratie in de riolering gedumpt worden. Daarnaast vergt zo'n apparaat heel wat onderhoud.

Er is slechts één manier om water echt te ontharden en dat is ionenuitwisseling

CO₂-injectie

Door de toevoeging van CO₂ ontstaat er een chemische reactie in het water. Die zorgt ervoor dat de kalk in oplossing blijft en niet zal neerslaan in de leidingen, maar toch zal die sporen nalaten op de toestellen. Het nadeel is dus wel dat de kalk in het water blijft en er nooit gesproken kan worden van zacht water. Een ontharder is dit dus niet. Een betere naam is een kalkneutralisator. Een bijkomend nadeel is dat dit slechts een tijdelijke oplossing is. Water streeft er altijd naar om neutraal te zijn, dus zal het water zich inspannen om telkens weer in balans te komen.

Vervolgens werkt deze techniek niet altijd. Dat is afhankelijk van het soort waterleiding. Een CO₂-injectie kan ook gevaarlijk zijn. Als de fles op een plek wordt geïnstalleerd waar er te weinig ventilatie is, kan er bij een lek gevaar zijn op verstikking, al zijn de meeste apparaten al uitgerust met een lekdetectie. Aan de andere kant heeft het apparaat geen onderhoud nodig.

TAC en polyfosfaatfilters

Een tweede kalkneutralisator is de TAC en polyfosfaatfilter. Die zorgt voor de kristallisatie van kalk, waardoor die zich nauwelijks zal afzetten. Het voordeel van dit apparaat is dat het zeer compact is en geen onderhoud nodig heeft. Aangezien ook dit een doseertoestel is, zal het water opnieuw niet zacht zijn en zullen de toestellen dus nog steeds kalksporen bevatten.

Magnetische anti-kalksystemen

Tot slot zijn er de magnetische toestellen die de watermoleculen door de waterleidingen zullen bestralen aan de hand van een magnetisch veld. Ook zij zullen de samenstelling van het water slechts tijdelijk kunnen aanpassen en hebben daarenboven slechts een zeer lage werking. De magnetische anti-kalksystemen kennen wel een makkelijke installatie en ook zij vergen geen onderhoud.

Met medewerking van: Aqua Belgica, BWT, Delta Water Softeners, North Star, Syr Oceanic, Watasoftana en Watergenius