Ecologie en esthetiek komen samen in groendaken
Groendaken winnen steeds meer aan belang. En dat heeft alles te maken met de talloze voordelen die zo’n dak te bieden heeft aan de eigenaar van het gebouw. Dat betekent echter niet dat de grote doorbraak er al is gekomen. Er is nog een belangrijke missionarisrol weggelegd voor de plaatsers van groendaken om zowel architecten, aannemers als eindklanten te informeren over het hoe en waarom.
Rechten en plichten
Het feit dat groendaken steeds belangrijker worden, heeft soms ook eenvoudigweg te maken met verplichtingen van overheidswege. Antwerpen bijvoorbeeld liet al in 2011 in de bouwcode opnemen dat op nieuwe platte daken van minstens 20 m² een groendak verplicht is.
Tegelijk krijg je ook een subsidie die kan oplopen tot 45 euro/m² voor groendaken die voorzien in waterbuffering en biodiverse beplanting. Om bijvoorbeeld in Gent een subsidie te krijgen, is het belangrijk dat het dak minstens 35 liter water per vierkante meter kan vasthouden. Steden hanteren meer regels rond regenwaterretentie om, in de strijd tegen overstromingen, de rioleringen te sparen.
Soorten groendaken
Groendaken zijn platte of (licht) hellende daken die bedekt zijn door een of andere vorm van vegetatie. Algemeen wordt er een onderscheid gemaakt tussen drie types groendaken. Deze onderverdeling is gebaseerd op enkele factoren zoals de functie van het groendak, het uitzicht, de type samenstelling, het onderhoud ...
Extensieve groendaken: onderhoudsarm en kosteneffectief
Extensieve groendaken worden gekenmerkt door de aanwezigheid van laaggroeiende sedumplanten en kruiden. Deze veerkrachtige planten zijn beter bestand tegen droogte en hebben een minimale hoeveelheid water nodig om te groeien. Bijgevolg hebben extensieve groendaken slechts een dunne laag substraat nodig (ongeveer 8 tot 12 cm), waardoor ze aanzienlijk lichter zijn (tussen 80 en 200 kg/m²). Hierdoor zijn er geen speciale dakconstructies nodig en kunnen ze op bestaande gebouwen worden aangelegd.
Een van de grote voordelen van extensieve groendaken is hun betaalbaarheid en installatiegemak. Het eenvoudige installatieproces maakt ze tot de meest kosteneffectieve optie. Bovendien vergen deze daken minimaal onderhoud. Een halfjaarlijkse inspectie om ongewenste vegetatie te controleren en te zorgen voor een goede waterafvoer is meestal voldoende.
Regelmatige bemesting met de juiste voedingsstoffen is ook essentieel voor de vitaliteit van de vegetatie. Zonder bemesting zou de verscheidenheid aan plantensoorten na enkele jaren aanzienlijk afnemen.
Kortom, extensieve groendaken bieden een aantrekkelijke combinatie van onderhoudsvriendelijkheid, een licht ontwerp en kosteneffectiviteit. Met hun vermogen om te gedijen in droge omstandigheden en hun minimale behoefte aan water vormen ze een milieuvriendelijke en esthetische optie voor het vergroenen van stedelijke landschappen.
Semi-intensieve groendaken: veelzijdig en gevarieerd
Semi-intensieve groendaken bieden een ruimere keuze aan planten, inclusief hogere vegetatie zoals wilde grassen. In feite zijn bijna alle soorten vegetatie geschikt voor dit type groendak, met uitzondering van struiken en bomen. Door de grotere verscheidenheid aan planten is het wel belangrijk om bij dit type groendak vaker onderhoud te plannen.
Dergelijke groendaken kunnen gezien worden als een overgang tussen extensieve en intensieve groendaken. Afhankelijk van het specifieke ontwerp kunnen ze 200 tot meer dan 500 kg/m² wegen. Daardoor vereisen ze een speciaal ontworpen draagstructuur, vooral voor de zwaardere varianten. Met hun gevarieerde plantenselectie vormen semi-intensieve groendaken een flexibele en visueel aantrekkelijke optie. Er moet dan wel geopteerd worden voor beplanting zonder pinwortels. Op daken moeten sowieso planten met agressieve wortels vermeden worden.
Semi-intensieve groendaken laten een grotere verscheidenheid aan plantensoorten toe, waardoor een levendiger en dynamischer ecosysteem op het dak ontstaat. Hoewel ze vaker onderhoud vergen in vergelijking met extensieve groendaken, bieden ze toch een evenwicht tussen ecologische voordelen en structurele overwegingen.
Intensieve groendaken: volwaardige daktuinen
Bij intensieve groendaken gaat het om echte daktuinen. Deze groendaken zijn voorzien van een gazon met grassen, struiken, bomen en begaanbare paden. Ook hier geldt: hoe diverser de vegetatie op het dak, hoe meer onderhoud de daktuin vergt.
Het is ook duidelijk dat de dakstructuur die dit type groendak ondersteunt, voldoende stevig moet zijn. Bij verzadiging moet de gewichtsbelasting van het groendak minstens 300 tot 1.500 kg/m² bedragen. Intensieve groendaken veranderen daken echt in levendige tuinen die schoonheid en groen toevoegen aan stedelijke landschappen. De onderhoudsvereisten en structurele overwegingen moeten echter zorgvuldig worden geëvalueerd om een succesvolle en duurzame daktuin te garanderen.
Hellende groendaken: architecturale creativiteit
Architecten verleggen voortdurend de grenzen van de toepassing van groendaken, en we zien steeds vaker de toepassing ervan op hellende daken.
Tegenwoordig is het niet ongewoon dat daken met een helling tot 45° met vegetatie worden bedekt. Voor dakhellingen tot 15° kan een traditioneel groendaksysteem worden geïnstalleerd. Om afglijden te voorkomen, moet een dakbedekking met leischilfers worden aangebracht. Naarmate de helling toeneemt, wordt de zwaartekracht echter een sterkere kracht, waardoor gespecialiseerde systemen of oplossingen moeten worden toegepast.
Een voorbeeld is het gebruik van een honingraatstructuur die met kabels aan een ondersteunend raamwerk wordt verankerd. Hellende groendaken bieden interessante mogelijkheden om de natuur te integreren in architectonische ontwerpen.
Zelfs op steile hellingen zorgen innovatieve technieken ervoor dat de vegetatie kan gedijen en bijdraagt tot de ecologische en esthetische voordelen van groene daken. Met de juiste aanpassingen en ondersteunende structuren kunnen hellende groendaken boeiende elementen worden die harmoniëren met het omringende landschap.
Met medewerking van EMC Greenroofs en VM Building Solutions
